Xu Hướng 5/2023 # Đề Liên Hệ Tác Phẩm Tuyên Ngôn Độc Lập Và Chiều Tối # Top 14 View

Bạn đang xem bài viết Đề Liên Hệ Tác Phẩm Tuyên Ngôn Độc Lập Và Chiều Tối được cập nhật mới nhất trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.

Đề 1: Phân tích hệ thống lập luận trong bản Tuyên ngôn độc lập – Hồ Chí Minh (SGK Ngữ văn 12, tập 1). Từ đó liên hệ với bài thơ Chiều tối (SGK Ngữ văn 11, tập 2) để thấy được sự thống nhất và đa dạng trong quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh.

Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

Ngày 19-8-1945, chính quyền ở thủ đô Hà Nội đã về tay nhân dân ta. 23-8 tại Huế, trước mười lăm vạn đồng bào ta, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị.Ngày 25-7, hơn tám mươi vạn đồng bào Sài Gòn, Chợ Lớn, quật khởi đứng lên giành chính quyền.Chỉ không đầy mười ngày, Tổng khởi nghĩa và Cách mạng tháng Tám đã thành công rực rỡ. Chế độ thực dân kéo dài 80 năm cùng với chế độ phong kiến hàng ngàn năm sụp đổ tan tành. Ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một kỉ nguyên mới Độc lập, Tự do. Hà Nội tưng bừng màu đỏ, cả một vùng trời bát ngát cờ, đèn và hoa. Đọc bản Tuyên ngôn Độc lập đến nửa chừng, Hồ Chủ tịch dùng lại và bỗng dung hỏi: Tôi nói, đồng bào nghe rõ không? Tức thì một tiếng có của một triệu con người cùng đáp, vang dậy như sấm. Việt Nam độc lập muôn năm! – Một triệu con người, một triệu tiếng hô cùng hòa làm một, vang dội núi sông, khi Hồ Chủ tịch vừa kết thúc bản Tuyên ngôn: Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ quyền tự do và độc lập ấy.Có thể nói bản Tuyên ngôn Độc lập thể hiện một cách hùng hồn khát vọng, ý chí vàsức mạnh Việt Nam. Nó có một giá trị lịch sử vô cùng to lớn.Nó phản ánh môt cách tậptrung nhất, tiêu biểu nhất phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh.

Sinh thời Hồ Chí Minh không tự nhận mình là nhà văn, nhà thơ nhưng người đã để lại một sự nghiệp văn chương rất đồ sộ, có tầm vóc về tư tưởng, phong phú về thể loại và đa dạng về phong cách nghệ thuật. Bên cạnh những áng văn chính luận trí tuệ sắc sảo mà tiêu biểu là Tuyên ngôn độc lập còn là những bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách đẹp của gười chiến sĩ cách mạng. Bài thơ Chiều tối là bức tranh chân dung tự họa của Hồ Chí Minh trong thử thách nặng nề của chốn lao tù. Cả hai tác phẩm đều thể hiện thống nhất và đa dạng phong cách nghệ thuật và quan niệm sáng tác của Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh coi văn học là vũ khí chiến đấu lợi hại,phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng.Nhà văn cũng phải ở giữa cuộc đời, góp phần vào nhiệm vụ đấu tranh và phát triển xã hội.Văn thơ phải có chất thép, có xu hướng cách mạng và tiến bộ về tư tưởng, có cảm hứng đấu tranh xã hội tích cực, trở thành vũ khí đấu tranh cách mạng. Người quan niệm thơ văn phải có tính chiến dấu, có chất “thép”, là vũ khí cách mạng sắc bén; văn nghệ sĩ phải là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa, nghệ thuật. Nếu cổ nhân quan niệm: “Văn dĩ tải đạo”, “Thi dĩ ngôn chí”, thì Hồ Chí Minh bổ sung: Nay ở trong thơ nên có thép, Nhà thơ cũng phải biết xung phong. Đối tượng của Tuyên ngôn Độc lập không chỉ nói với nhân dân Việt Nam mà còn để nói với thế giới, đặc biệt là để nói với bọn đế quốc, thực dân đang âm mưu tái chiến Việt Nam. Mọi lí lẽ, luận cứ đều tập trung hướng về những đối tượng ấy và khẳng định quyền độc lập, tự do của nhân dân ta. Những luận cứ được Hồ Chủ tịch nêu lên trong bản Tuyên ngôn Độc lập là những bằng chứng không thể chối cãi được. Chỉ một lời vạch tội, một mũi tên mà bắn trúng hai đích: Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Đó là chính sách đàn áp khủng bố và ngu dân của thực dân Pháp. Còn bài thơ Chiều tối, người đọc thấy được từ tư tưởng đến hình tượng nghệ thuật đều vận động một cách rất tự nhiên, nhất quán, hướng về sự sống, về ánh sáng và tương lai. Ta thấy được một tâm hồn lạc quan, niềm tin mạnh mẽ vào Cách mạng, vào một tương lai tươi sáng, bài thơ Chiều tối cũng không nằm ngoài quy luật đó: Cô em xóm núi xay ngô tối, Xay hết lò than đã rực hồng. Câu thơ kết thức bằng ngọn lửa hồng và cảnh bình minh mang lại cảm giác phấn chấn, lạc quan. Có thể nói , chữ “hồng” ở cuối bài thơ đã tạo ra một luồng sáng chói rọi ngược trở lại làm sáng rực bài thơ, làm mất đi sự mệt mỏi, uể oải, sự vội vã, nặng nề, cực nhọc nhất của cuộc đời. Những hình ảnh đối lập giữa niềm vui và nỗi cô đơn, buồn bã, giữa chiều tối và bình minh, mặt trời hồng đã thể hiện một phong cách thơ Hồ Chí Minh dầy tinh tế và nhạy cảm, một sứ kết hợp rất tự nhiên giữa màu sắc cổ điển và tinh thần thời đại. Tuyên ngôn Độc lập đã thể hiện một cách cao đẹp và sáng tỏ phong cách chính luận của Hồ Chí Minh. Bác viết văn làm thơ là để phục vụ cách mạng. Trước lúc cầm bút, Người tự hỏi: Viết nhằm mục đích gì? Viết cho ai?Viết về vấn đề gì? Viết như thế nào?. Lời tuyên bố của Hồ Chủ tịch là lời cảnh cáo nghiêm khắc đối với thực dân Pháp đang âmmưu tái chiếm Việt Nam một lần nữa, đồng thời kêu gọi toàn thể dân tộc Việt Nam sẵn sàng chiến đấu hi sinh cho độc lập, tự do của Tổ quốc. Ba mươi năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của nhân dân ta đã thể hiện một cách hùng hồn lời tuyên bố mạnh mẽ ấy. Đó là khát vọng, là ý chí sắt đá về độc lập tự do của dân tộc ta, của nhân dân ta. Một lần nữa, Người lại Tuyên bố: Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ! (Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến – 19.12.1946). Bài thơ Chiều tối và tập thơ Nhật kí trong tù nói chung là tiếng nói tâm hồn dành riêng cho mình, ở đó chúng ta thấy bức chân dung tự họa của Người. Đó là một con người có nghị lực phi thường; tâm hồn khát khao tự do, hướng về Tổ quốc; vừa nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên, dễ động lòng trắc ẩn trước nỗi đau của con người. Bác nâng niu, trân trọng biểu hiện của sự sống, tinh hoa của thiên nhiên, bởi vậy, ta luôn cảm nhận được những hình ảnh thiên nhiên lúc nào cũng chiếm vị trí nổi bật trong thơ Bác. Thiên nhiên mở ra trước mắt người đọc với những hình ảnh quen thuộc của thi ca cổ điển: cánh chim – chòm mây – bầu trời cùng với chút ánh sáng cuối cùng còn sót lại của một ngày tàn chỉ có thể nhìn thấy nơi đỉnh trời đem lại cảm nhân về một không gian giống như các nhà thơ xưa, tạo ra sự đối lập giữa cánh chim, chòm mây với bầu trời rộng lớn. Dường như không gian được tạo ra từ sự đối lập như vậy cũng đã gợi sẵn một mỗi buồn trong cảnh, và ngay trong cách nhìn cảnh ta cảm thấy tâm hồn Hồ Chí Minh đã thực sự hài hòa với thiên nhiên. Một cách rất tự nhiên, con mắt nhà thơ phải ngước lên cao để nhận ra một cánh chim mỏi mệt đi tìm chốn ngủ và một chòm mây cô đơn lặng lẽ trôi, nhìn cảnh như thế, dường như Bác đã xóa nhòa đi cái ranh giới giữa người tù và du khách tự do, để tâm hồn mình gắn liền với thiên nhiên, dễ dàng hòa nhập, quyến luyến. Không chỉ thiên nhiên mà cho dù là hoàn cảnh nào Bác cũng không quên nghĩ đến con người. Cô thiếu nữ mải miết xay ngô, ngọn lửa hồng reo vui trong bếp lửa gia đình, lòng Bác như cũng hòa với khung cảnh lao động bình dị ấy, như đang reo vui cùng với âm thanh than hồng cháy tí tách. Hai câu thơ sau còn thể hiện được cảm nhận tinh tế của Bác trước hành động của con người trong không gian chiều tối. Không giống như trong thơ cổ, con người không phải chịu sự chi phối của cảnh vật mà lại đem sức sống truyền vào thiên nhiên, khiến khung cảnh chiều tối vốn man mác buồn lại bỗng tràn ngập sinh khí, sự ấm cúng cùng với nhịp sống, lao động của con người. Chính vì tấm lòng Bác luôn hướng về con người, yêu mến con người nên ở đâu có sự xuất hiện của con người là Người lại tìm thấy được niềm vui. Bài thơ không khép lại cảm giác về bóng đêm đang dần xuống mà lại chan hòa ánh sáng, ánh sáng tạo nên cuộc sống đời thường giản dị, thân thuộc. Ánh sáng và niềm vui của sự sống con người hiện lên ở trung tâm của bức tranh đã tỏa hơi ấm ra xung quanh, xua tan đi cái cô quạnh, cái mệt mỏi, cái lụn tắt của cảnh chiều tối nơi núi rừng, khiến người tù cũng thoát khỏi xiềng xích mà quyện mình với cuộc sống hạnh phúc của con người nơi xóm núi nhỏ. Đan xen giữa những câu thơ như một mạch cảm xúc ngầm chính là khát vọng thầm kín và đầy tính nhân văn của Bác. Người tù Cách mạng dù kiên cường, dũng cảm đến đâu cũng luôn mơ ước, khát khao về một tổ ấm, quanh quần bên bếp lửa gia đìn. Hình ảnh cánh chim về rừng như đang tìm về tổ ấm của mình, cô thôn nữ xay ngô bên lò than rực hồng, tất cả làm hiện lên khung cảnh bình dị mà ấm cúng nơi quê hường, nơi mái nhà sum vầy, đoàn tụ. Nghĩ về những hình ảnh đời thường, yên bình ấy, ta có thể thấy được chất “người” vô cùng nhân bản trong Bác. Văn chương Hồ Chí Minh đều thống nhất ở lối viết ngắn gọn, hàm súc, đầy thuyết phục. Chỉ một câu chín từ mà nêu bật một cục diện chính trị: Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Cách dùng từ ngữ của Bác rất chính xác, gợi cảm.Văn chính luận, bản chất của nó là lí lẽ và cách lập luận. Thế nhưng, có lúc xuất hiện những hình ảnh cực kì xúc động: Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu. Cách dùng từ ngữ, nhất là động từ, trạng ngữ vừa chính xác vừa đanh thép: thẳng tay chém giết…, thoát li hẳn…, xóa bỏ hết…, xóa bỏ tất cả…. Văn phong của Bác rất nhuần nhị, uyển chuyển trong cách sử dụng điệp từ điệp ngữ, cấu trúc cân xứng, trùng điệp, tăng cấp… tạo nên những câu văn đẹp, ý tưởng sâu sắc, đầy ấn tượng: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập! Bài thơ Chiều tối giống như bao bài thơ khác, thật nhỏ nhắn trong bố cục nhưng từng câu từng chữ đều như một nét phác họa bức chân dung con người, tinh thần Hồ Chí Minh: một tâm hồn nghệ sĩ dạt dào tình yêu với thiên nhiên, con người; một ý chí sắt đá vượt lên mọi hoàn cảnh, một tinh thần lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng. Bức chân dung ấy là sự hòa hợp giữa chất thép và chất tình, thi sĩ và chiến sĩ, như trong bài “Đọc thơ Bác”, nhà thơ Hoàng Trung Thông đã viết: “Vần thơ của Bác, vần thơ thép/ Mà vẫn mênh mông bát ngát tình”.

Chiều tối, Dạng đề liên hệ tác phẩm 12-11, đề thi thử THPT quốc gia ngữ văn, Tuyên ngôn độc lập

Đề Thi Thử Thpt Qg Liên Hệ Phong Cách Thơ Tố Hữu Trong Việt Bắc Và Từ Ấy

Bài thi: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề ĐỀ THAM KHẢO 2 ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Sự chia sẻ cũng làm giảm bớt đi những nỗi sợ hãi, nhàm chán trong cuộc sống của chúng ta do nó thúc đẩy những mối giao tiếp xã hội và làm tăng cảm giác sống có mục đích, cảm giác an toàn cho mỗi người. Một kết quả nghiên cứu mới đây cho thấy, những người xem nhiều tin tức trên truyền hình thường lo sợ thái quá về mối hiểm nguy đối với cuộc sống bình yên, hạnh phúc của họ. Nguyên do là vì phần lớn các chương trình truyền hình đều tập trung đưa thêm những bản tin, những hình ảnh rùng rợn, bất an, làm nảy sinh tâm lý hoang mang, sợ hãi trong lòng khán giả. Và đáng ngại hơn, cuộc sống hiện đại đang xuất hiện ngày một nhiều “những cái kén người” tìm cách sống thu mình. Nói cách khác, những người này chỉ muốn tự nhốt mình trong tháp ngà của những mối quan hệ với người thân mà tự đánh mất dàn mối quan hệ với hàng xóm. Chính lối sống ích kỷ này càng làm cho họ dễ bị kẻ xấu tấn công và dễ gặp những chuyện nguy hiểm hơn. Cách tốt nhất để vượt qua nỗi sợ hãi là hãy đối mặt với chúng, từ đó bắt đầu một quá trình tạo nên sự khác biệt.Cội nguồn của mọi hiểm nguy đều xuất phát từ hệ quả của những mặt trái xã hội, nhưng thường thì chúng ta không dám nhìn thẳng vào vấn đề này. Bản chất của sự việc diễn ra không quan trọng bằng cách mà chúng ta đón nhận những sự việc đó. Chúng ta cần có thái độ thích hợp để làm giảm thiểu những nguyên nhân gây ra mọi bất ổn trong cuộc sống của mình.

( Cho đi là còn mãi -Azim Jamal & Harvey McKinno)

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?

Câu 2. Theo tác giả, cách tốt nhất để vượt qua nỗi sợ hãi là gì?

Câu 3. Em hiểu như thế nào là ” những cái kén người ” trong câu “cuộc sống hiện đại đang xuất hiện ngày một nhiều “những cái kén người” tìm cách sống thu mình”?

Câu 4. Thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua văn bản là gì?

LÀM VĂN (7,0 điểm)

Câu 1(2.0 điểm) Viết đoạn văn (200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói ở phần Đọc hiểu: ” Bản chất của sự việc diễn ra không quan trọng bằng cách mà chúng ta đón nhận những sự việc đó “

Câu 2 (5.0 điểm) Ta đi ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi… Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng. Nhớ người mẹ nắng cháy lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô. Nhớ sao lớp học i tờ Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan Nhớ sao ngày tháng cơ quan Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo. Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều Chày đêm nện cối đều đều suối xa…

(Ngữ văn 12, Tập một, tr.111, NXB Giáo dục – 2009)

Anh/chị hãy phân tích đoạn thơ trên. Từ đó hãy liên hệ với bài thơ “Từ ấy” để làm rõ một vẻ đẹp trong phong cách thơ Tố Hữu: luôn hướng về niềm vui lớn, tình cảm lớn.

GỢI Ý ĐÁP ÁN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Câu 1. Phương thức biểu đạt: Nghị luận

Câu 2. Cách tốt nhất để vượt qua nỗi sợ hãi là hãy đối mặt với chúng, từ đó bắt đầu một quá trình tạo nên sự khác biệt. (0.5)

Câu 3. “Những cái kén người” có nghĩa là người ta tự tạo cho mình một lớp vỏ an toàn, sống khép mình, sợ hãi với tất cả mối quan hệ xung quanh mình. (1.0)

Câu 4. Thông điệp tác giả muốn gửi gắm: Muốn khuyên chúng ta sẻ chia để vượt qua nỗi sợ hãi của bản thân trong cuộc sống. (1.0)

LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1(2.0 điểm)

Viết đoạn văn ( 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói ở phần Đọc hiểu: “Bản chất của sự việc diễn ra không quan trọng bằng cách mà chúng ta đón nhận những sự việc đó”

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một tư tưởng đạo lí: câu “Bản chất của sự việc diễn ra không quan trọng bằng cách mà chúng ta đón nhận những sự việc đó”

Giải thích: Ý nghĩa của cả câu: Lời khuyên con người nên có tâm thế tích cực trong việc đón nhận những sự việc xảy ra trong cuộc sống.

Bàn luận.

– Ý nghĩa của vấn đề:

+ Cuộc sống luôn tiềm ẩn những hiểm nguy đe dọa cuộc sống bình yên của con người

+ Khi chúng ta tích cực vượt qua những sợ hãi để đón nhận mọi sự việc xảy đến với mình, chúng ta sẽ có một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

– Phê phán những người luôn sợ hãi, sống thu mình trong những vỏ bọc; những người luôn bi quan, chán nản trước những khó khăn thử thách. Họ luôn thấy những điều tiêu cực và mất niềm tin vào cuộc sống.

Bài học nhận thức và hành động: Rút ra bài học phù hợp cho bản thân

Câu 2 (5.0 điểm)

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: qua khổ thơ thấy được nỗi nhớ của người cán bộ về xuôi với Việt Bắc. Từ đó liên hệ với bài thơ “Từ ấy” để làm rõ một vẻ đẹp trong phong cách thơ Tố Hữu: luôn hướng về niềm vui lớn, tình cảm lớn.

Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận

Phân tích đoạn thơ: Đoạn thơ viết về nỗi nhớ của người cán bộ cách mạng đối với cuộc sống, con người ở Việt Bắc: khó khăn, gian khổ nhưng vẫn lạc quan, yêu đời.

+ Hai câu tiếp theo là hình ảnh người mẹ, kết tinh hình ảnh con người và cuộc sống kháng chiến: Con người Việt Bắc lam lũ, tần tảo, chịu thương chịu khó, nhưng tấm lòng hi sinh thầm lặng, chắt chiu tất cả cho cách mạng, vì cán bộ:

Nắng cháy lưng – địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô

+ Sáu câu còn lại: Nhớ về Việt Bắc là nhớ về cuộc sống, sinh hoạt kháng chiến một thời không thể nào quên.

* Hàng loạt những hình ảnh, âm thanh thân quen: tiếng mõ rừng chiều, chày đêm nện cối, tiếng suối xa, tiếng học i-tờ, ca vang núi đèo, đồng khuya đuốc sáng … → âm thanh thiên nhiên gợi hồn núi rừng Việt Bắc – âm thanh cuộc sống bình dị, ấm áp mà vui tươi…

Đoạn thơ thể hiện niềm vui của người cán bộ cách mạng với cuộc sống của người dân Việt Bắc: tuy khó khăn, gian khổ nhưng vẫn lạc quan, yêu đời.

Thể hiện tình cảm nhớ thương da diết của tác giả về những năm tháng gắn bó với cuộc sống, con người Việt Bắc không thể nào quên.

Đánh giá:

– Con người Việt Bắc bình dị, nghĩa tình, thủy chung cùng cuộc sống kháng chiến với bao tình cảm ấm áp, lạc quan trở thành ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người đi.

– Hình ảnh thơ giàu sức biểu cảm, sáng tạo, giàu sức gợi…

Liên hệ bài thơ “Từ ấy”:

+ Ghi dấu sự kiện Tố Hữu đứng vào hàng ngũ của Đảng, bắt gặp lý tưởng cách mạng

+ Nội dung:

Bài thơ thể hiện niềm vui của người thanh niên trẻ tuổi khi được đứng vào hàng ngũ của Đảng

Nhà thơ tự nguyện gắn bó cuộc đời mình với quần chúng lao khổ

+ Nghệ thuật: hình ảnh thơ tươi sáng, các biện pháp tu từ, ngôn ngữ giàu nhạc điệu.

Đánh giá một vẻ đẹp trong phong cách thơ Tố Hữu:

+ Hồn thơ Tố Hữu luôn hướng về tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người cách mạng, của cả dân tộc.

+ Nghệ thuật:

++ Giọng thơ tâm tình tự nhiên

++ Hình ảnh gần gũi, giản dị, trong sáng

SỞ GD VÀ ĐT BÌNH ĐỊNH Trường THPT Số 3 An Nhơn

Phân Tích Bài Thơ Chiều Tối Cua Hồ Chí Minh Tuyệt Hay

Phân tích bài thơ Chiều Tối của Hồ Chí Minh

Bài làm

Nhà thơ Hoàng Trung Thông từng viết:

Giản dị và thực tế như cuộc sống đời thường, thơ văn của Bác đi vào lòng người rất nhẹ nhàng, tình cảm để khi đọc lên những dòng thơ của Người, tâm hồn ta như đọng lại một điều khắc khoải. Nói như Xuân Diệu khi đọc Nhật kí trong tù:”càng đọc càng hay,càng kính trọng người tù Hồ Chí Minh”. Thơ Bác luôn có một nguồn cảm hứng mới mẻ và rất tinh tế, đặc biệt trong 28 chữ của bài thơ “chiều tối” đã ghi lại cảnh xóm núi lúc ngày tàn trên con đường Tĩnh Tây đến Thiên Bảo với cái nhìn man mác và hết sức bình dị, gần gũi của nhà lãnh tụ tài ba, kiệt xuất-Hồ Chí Minh.

Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà chính trị lỗi lạc, mà Người còn là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam. Với phong cách vừa cổ điển, vừa hiện đại, Bác đã có nhiều đóng góp cho nền thơ ca văn chương một công trình tác phẩm đồ sộ. Đó cũng là một cái tên mà cả con dân Việt đều ghi tạc trong tim với lòng kính trọng vô bờ. Dù hoàn cảnh trong lao, hay đang làm cách mạng thì những dòng thơ của Người vẫn luôn sáng và ánh lên một tinh thần lạc quan, yêu đời, một niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Đối với bài thơ “Mộ” ( “Chiều tối”) nằm trong tập “Nhật kí trong tù” đã thể hiện được tinh thần và phong thái cao đẹp của nhà thơ. Xuyên suốt cả bài thơ chỉ có bốn câu viết theo thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường thi cùng cái nhìn giản đơn, tả lại cảnh núi rừng nơi thôn dã vào lúc chiều tà. Không những thế, đằng sau những câu thơ ấy còn có cả khát vọng tự do cho bản thân và ước mơ quay về quê hương để tiếp tục sứ mệnh làm cách mạng của Người

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ Cô vân mạn mạn độ thiên không. Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc, Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.

Dịch thơ:

Bài thơ mở đầu bằng bức tranh cảnh xế chiều trên đường Bác bị giải lao. Khung cảnh ấy chợt trở nên đơn sơ, để lại một tiểu họa về cảnh thiên nhiên sơn cước khi về chiều:

Hai câu thơ đầu hiện lên với nét chấm phá nhẹ nhàng của sự vật và thiên nhiên nơi núi rừng hoang dã với hai nét chính là “cánh chim” và “chòm mây”. Hai hình ảnh ấy vừa là ảnh thực, cũng là những chi tiết quen thuộc trong thơ ca thời xưa. Với nghệ thuật ước lệ, tượng trưng, bút pháp chấm phá, tô điểm, bài thơ đã thể hiện được nét cổ điển đặc trưng bao trùm xuyên suốt toàn bài. Sau một ngay kiếm ăn mệt mỏi, vật vã, cánh chim bay về tổ “tìm chốn ngủ”. Đó chính là dấu hiệu báo hết một ngày, thời điểm của buổi chiều đã dần kết thúc và trở nên tĩnh mịch sắp sửa tối. Phải chăng, đó là cái nhìn cao rộng trong không gian mênh mông của thiên cảnh, qua đó gợi tả lên tư tưởng của nhà thơ “luôn ngẩng cao đầu trong hoàn cảnh tù đày”.buổi chiều tà với ánh hoàng hôn ấy dường như ta đã gặp đâu đó trong thơ, giống như Bà huyện Thanh Quan đã từng buồn trước khung cảnh ấy :”chiều tà bảng lảng bóng hoàng hôn”. Cánh chim và “chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không” đã miêu tả được thời gian bóng chiều trong sự u hoài, buồn thiu. Cánh chim mệt mỏi, chòm mây cô đơn buồn, lặng lẽ trôi giữa tầng trời vô định. Đó là biện pháp ẩn dụ, nhân hóa của sự vật để nó trở nên sống động, thực tế hơn, cũng có thể nói lên được tâm trạng con người đang mỏi mệt, chơi vơi trong tháng ngày gian khổ. Sự tìm về của cánh chim cũng là sự trôi đi của tầng mây, đó là sự tương phản giữa hai chủ thể sự vật. ” Chim mỏi” còn có chốn rừng để tìm về, còn với tầng mây lại “lơ lững”, trôi vô định, không biết đi về nơi đâu. Hình như, đó là tâm trạng buồn của Bác trước khung cảnh của đất trời bao la, la nỗi buồn và cô đơn trong cảnh xế chiều hiu quạnh. Như Lý Bạch trong bài “Độc toạn Kinh Đình san” đã từng viết:

Khác với các nhà thơ khác, trong thơ cổ,cánh chim thường bay đi vô tận trên bầu trời bao la để đi tìm những cảm xác xa xăm, phiêu dạt, mang chút phóng khoáng. Còn cánh chim trong thơ bác lại hết sức gần gũi, bình yên. Sau ngày dài kiếm ăn tất tưởi, chim chỉ muốn trở về tổ để nghỉ ngơi. Đây chính là vẻ đẹp tâm hồn trong thơ Hồ Chí Minh, là vẻ đẹp của giá trị nhân đạo sâu sắc với tình thương bao la nhân ái của Người đối với cảnh vật. Bác như đồng cảm với cánh chim kia, cũng như đồng cảm với chính mình. Hai câu thơ “Quyện điểu quy lâm” và “cô vân mạn mạn” đã gợi tả một nỗi buồn của sự lẻ loi, đơn chiếc cũng là nỗi buồn của người tù trên đất khách quê người. Trong hai ý thơ trên khi dịch ra nghĩa, người dịch đã dịch không sát bởi lẽ, trong thơ Bác có quá nhiều ẩn ý và sự tài tình khiến người ta không thể khai tỏa được hết ý nghĩa của nó. Nếu như trong phần phiên âm là nỗi buồn sầu tột độ thì ở phần dịch nghĩa chỉ mới khái quát được một phần của cảm xúc đó. Chòm mây trôi nhè nhẹ giữa tầng không như chính tâm hồn người tù chiến sĩ đang ung dung tự tại trong giờ bị giải lao. Ngoại cảnh trời chiều đã được nhà thơ thả hồn vào đó để xua đi cái ú ám, trĩu nặng của khung cảnh lúc chiều tối. Dù cô đơn, buồn đượm trong lòng như tác giat không hề phủ nhận điều đó. Phải chăng, đó chính là “tinh thần thép” trong sự vĩ đại của con người làm cách mạng-Hồ Chí Minh.​

“Trong thơ Bác, trữ tình và tự sự, lãng mạn và hiện thực, cổ động và giáo dục, phản ánh và triết lí… đã kết hợp với nhau chặt chẽ một cách nghệ thuật”(Hoàng Trung Thông). Cảnh chiều tả nơi vùng sơn cước có chút phảng phất buồn trong lòng người, cũng là tâm trạng của người tù trước hoàn cảnh nhưng không hề bi lụy. “Những buổi chiều như vậy, đâu có thiếu trong văn chương cổ kim; nhưng nếu cảnh ấy qua cái nhìn của một Lý Bạch tiêu diêu, một Khuất Nguyên u uất chắc chắn sẽ đầy ảm đạm, thê lương. Còn ở đây, nếu không rõ xuất xứ, nhiều người sẽ lầm tưởng “Mộ” là bài thơ của thời Thịnh Đường”(Nguyễn Đức Hùng). Cảnh chiều gợi lên hiu hắt, có chút văng vẳng và bâng khuâng, cũng có cái gì đó man mác, ảm đạm, thê lương trong lòng người. Nhưng tất cả đều nhanh chóng có sự chuyển biến ở hai câu thơ sau xua đi cái hiu hắt, buồn thiu của khung cảnh chiều tà nơi rừng núi hoang vu:

Hai câu cuối chính là bức tranh sinh hoạt của con người nơi núi rừng sơn cước với những hình ảnh gần gũi, bình dị nơi đây. Ở câu thơ thứ ba :” Cô em xóm núi xay ngô tối” đã gợi tả hình tượng của con người mang nét mộc mạc, đời thường của cuộc sống. Đó là hình ảnh một cô gái nghèo miền núi Trung Hoa đang xay ngô- một công việc mệt nhọc vào lúc chiều tối nơi rừng núi heo hút. Sự xuất hiện của con người nhỏ bé khiến câu thơ trở nên độc đáo và bức tranh ấy cxung đã trở nên hoàn thiện hơn khi bao gồm cả hình tượng “cô em xóm núi”. Qua những hình ảnh đó, dường như có chút gì của sự thua thớt, vắng vẻ khiến ta liên tưởng đến những dòng thơ trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà huyện Thanh Quan:

“Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà”

Hình ảnh con người xuất hiện trong khoảng rộng của thiên nhiên núi rừng. Nhưng không giống với Bà huyện Thanh Quan khi tạo dựng hình ảnh con người nhỏ bé trước thiên nhiên, vũ trụ vô tận, bao la. Thì trong bài “chiều tối” lại là hình ảnh con người lao động với sức sống tràn đầy và khỏe khoắn toát lên vẻ đẹp của cô thôn nữ đậm chất xóm núi. Người phụ nữ đã xuất hiện nhiều lần trong thơ ca, văn chương. Hầu hết, họ xuất hiện trong thơ cổ thu đều mang nỗi buồn chia lìa, đau khổ trong thời chiến tranh, sinh li tử biệt, hay giang dở tình duyên. Đến với thơ của Vương Xương Linh đời Đường từng oán rằng:

Dịch thơ

Không giống điều đó, hình ảnh người phụ nữ trong thơ Hồ Chí Minh được gợi tả với một nét đẹp sống động, mạnh mẽ, yêu lao động trong cảnh sinh hoạt của miền núi trên đất Trung Hoa. Hình ảnh cô gái xay ngô trong “chiều tối” toát lên một vẻ mạnh mẽ, khỏe khoắn, đầy sức sống cùng sự trẻ trung của cô gái miền núi. Không bị hòa lẫn bởi cảnh sắc và không gian rừng núi, mà trái lại, cô gái ấy chính là điểm sang của bức tranh miền rừng kia.

Sự chảy trôi của thời gian trong mạch thơ đã mở ra một không gian khác. Hình tượng thơ đang có sự vận động từ tói đến sáng, từ buồn đến vui :”bao túc ma hoàn lô dĩ hồng” (“xay hết lò than đã rực hồng”). Ở câu cuối, điệp từ “bao túc” được lặp lại đã tạo nên mối liên hoàn, nhịp nhàng vừa là vòng quay của cối xay ngô với động tác uyển chuyển, vừa diễn tả vòng lưu chuyển của thời gian khi chuyển từ tối đến sáng, từ chiều tối bất chợt hiện lên ánh sáng của “lò than đã rực hồng”. Trong câu kết bài, ở cuối dòng bỗng xuất hiện chữ “hồng” như bao quát được vẻ đẹp và sự sinh động trong cả bài thơ. Chữ “hồng” xuất hiện đã xua tan đi cái tối tăm của khung cảnh, đồng thời chấm phá cho bức tranh để nó trở nên đặc sắc, diễm lệ. bong tối đã buông xuống nơi núi rừng, ánh than “hồng xuất hiện như phủ sáng tàn cục của một ngày. Với chữ ‘hồng’ đó có ai còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, nhạc nhằn nữa đâu mà chỉ thấy màu đỏ đã nhuốm lên cả bóng đêm, cả thân hình lao động của cô gái đáng yêu kia. Đó là màu đỏ của tình cảm Bác” (Nguyễn Trung Thông). Có thể nói, đó là hình ảnh đẹp nhất bài thơ, gợi nên sự đầm ấm, hạnh phúc trong ngọn lửa gia đình, ánh lửa hồng gợi nên niềm lạc quan, yêu đời, ngập tràn ánh sáng. Chữ “hồng được đặt cuối bài thơ đã soi rõ vẻ đẹp của toàn bài và đặc biệt là hình ảnh cô thiếu nữ, tỏa ánh sáng và hơi ấm để xua đi vẻ đượm buồn và u ám của cảnh lúc chiều tà. Cảnh chiều tối ở xóm núi còn mang tính ước lệ đặc sắc, mở rộng liên tưởng đến cảm xúc của người nghệ sĩ. Đó cũng là lời tâm sự mang nặng tâm trạng buồn của nhà thơ với nỗi niềm nhớ nhà da diết:

” Ngàn mai gió cuốn, chim bay mỏi

Dặm liễu sương sa, khách bước dồn”

(Chiều hôm nhớ nhà)

Bài thơ “chiều tối” đã thành công trong sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại, giữa tâm hồn người thi sĩ và người tù chính trị đầy lãng mạn và tài hoa. Đó cũng là những lời tâm sự đầy xúc cảm của người Cộng sản Hồ Chí Minh. Dẫu trong hoàn cảnh tù đày nhưng lời thơ bác vẫn mang đậm phong cách phóng khoáng, yêu đời, lạc quan cùng nỗi niềm và hy vọng về tương lai tươi sáng. Bao trùm và xuyên suốt bài thơ chỉ đơn giản là những hình ảnh về thiên nhiên và con người nơi núi rừng nhưng đã toát lên được vẻ đẹp về phẩm chất và tâm hồn người lãnh tụ yêu nước Hồ Chí Minh.

Bùi Phương Thảo

Đề Thi Học Sinh Giỏi Môn Văn: Tính Quy Phạm Và Sự Phá Vỡ Tính Quy Phạm Trong Bài Cảnh Ngày Hè

Câu 2 1. Về hình thức và kĩ năng Cần xác định đây là kiểu bài nghị luận văn học để triển khai bài làm đúng kiểu văn bản. Cần phát huy đồng thời hai năng lực: nắm bắt và làm sáng tỏ một đặc điểm của văn học trung đại, cụ thể là tính qui phạm và viêc phá vỡ tính quy phạm để thể hiện cá tính sáng tạo trên phương diện nội dung và nghệ thuật; phân tích, chứng minh được đặc điểm đó được biểu hiện qua một tác phẩm đã học. 2. Về nội dung 2.1. Làm rõ nội dung nhận định: a. Giải thích khái niệm: – Văn học trung đại: Văn học viết Việt Nam từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX, là nền văn học tồn tại và phát triển trong xã hội phong kiến. – Tính qui phạm: Một đặc điểm nổi bật của văn học trung đại, là sự qui định chặt chẽ theo khuôn mẫu. Tính qui phạm thể hiện ở một số phương diện cơ bản sau: + Quan niệm văn học: Đề cao chức năng xã hội của văn học, coi trọng mục đích giáo huấn, thơ dĩ ngôn chí, văn dĩ tải đạo. + Tư duy nghệ thuật: Lối tư duy trừu tượng, gián tiếp, quen nghĩ và phải nghĩ theo một kiểu mẫu nghệ thuật có sẵn đã thành công thức gắn với tính ước lệ, tượng trưng, bút pháp gợi hơn tả… + Quan niệm thẩm mĩ: Cái đẹp của quá khứ là chuẩn mực, tạo nên tính sùng cổ, sử dụng nhiều điển tích, điển cố, nhiều thi liệu truyền thống… + Thể loại: Sử dụng những thể loại có kết cấu định hình. + Ngôn ngữ: uyên bác, trang trọng, đề cao phép đối, điển tích, điển cố… – Sự phá vỡ tính qui phạm thể hiện trên một số phương diện cơ bản sau: + Quan niệm văn học: hướng vào đời sống cá nhân, mô tả hiện thực khách quan… +Tư duy nghệ thuật: Xuất hiện lối tư duy trực quan cụ thể, đưa những hình ảnh chân thực của cuộc sống vào thơ. + Thể loại: những thể thơ mới, thay đổi tiết tấu, nhịp điệu… + Ngôn ngữ: Vận dụng lời ăn tiếng nói hàng ngày, câu thơ mang ngữ điệu nói… – Cá tính sáng tạo: Là biểu hiện rực rỡ của các phạm trù cái chủ quan, cái cá biệt, cái không lặp lại trong tài năng của người nghệ sĩ. Cá tính sáng tạo biểu hiện tập trung ở cái nhìn nghệ thuật độc đáo, ở cách cảm, cách nghĩ riêng của nhà văn… b. Ý cả câu: Các tác giả trung đại, đặc biệt là các tác giả tài năng đã phá vỡ những qui định chặt chẽ, theo khuôn mẫu của văn học trung đại để thể hiện những nét riêng, mới mẻ trên phương diện nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. 2.2. Bàn bạc, mở rộng: – Tại sao các tác giả trung đại, đặc biệt là các tác giả tài năng, một mặt tuân thủ tính qui phạm, mặt khác lại phá vỡ tính qui phạm: + Văn học trung đại ra đời và phát triển trong xã hội phong kiến, chịu ảnh hưởng của văn hóa, văn học Trung Quốc, với những ràng buộc, phép tắc, ý thức cá nhân, cá thể chưa có điều kiện phát triển. Xã hội có phép tắc, văn học có khuôn mẫu. + Tính qui phạm khiến cho văn học bị hạn chế trong việc phản ánh hiện thực, coi trọng thuyết minh cho đạo lý gắn với con người bổn phận. Nhà văn sáng tác không bằng con mắt quan sát của cá nhân mà bằng những hình thức có tính cố định, hạn chế tối đa sự sáng tạo cua người nghệ sĩ. + Nhà văn tài năng là những người có bản lĩnh, có cá tính sáng tạo mạnh mẽ, không chấp nhận cái cũ, sự rập khuôn, khao khát sáng tạo, khao khát thể hiện cái tôi, thể hiện bản sắc riêng. – Việc phá vỡ tính qui phạm của văn học trung đại có ý nghĩa như thế nào + Văn học mang hơi thở của cuộc sống, thúc đẩy văn học trung đại phát triển theo theo hướng dân tộc hóa, hiện đại hóa, thể hiện tinh thần dân tộc sâu sắc. + Bài học sáng tạo cho người cầm bút: trong sự chi phối của tính qui phạm vẫn thể hiện được cá tính sáng tạo với cách nhìn, cách miêu tả riêng. + Đối với người đọc, khi tìm hiểu văn học trung đại, cần chú ý đến việc phá vỡ tính qui phạm để nhận thức được đặc sắc của mỗi tác phẩm, đóng góp của mỗi tác giả. 2.3. Phân tích “Cảnh ngày hè”để làm sáng tỏ nhận định – Qua phân tích, thí sinh cần làm nổi bật được những khía cạnh mà nhận định đã đề cập. Bài viết có nhiều cách triển khai, song cần đảm bảo các yêu cầu nội dung như phần giải thích, bàn bạc vấn đề, với những định hướng cơ bản sau: – Tính qui phạm trong Cảnh ngày hè: + Quan niệm văn học: Nói chí tỏ lòng – lý tưởng dân giàu đủ khắp đòi phương + Tư duy nghệ thuât: Miêu tả cảnh ngày hè bằng những hình ảnh ước lệ (ngày hè, lựu, sen, lầu tịch dương…) + Sử dụng điển tích, điển cố gắn với quan niệm thẩm mĩ cái đẹp của quá khứ là chuẩn mực. + Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật – Sự phá vỡ tính qui phạm, thể hiện cá tính sáng tạo: + Nằm trong mục Bảo kính cảnh giới (gương báu răn mình) nhưng bài thơ này không nặng về giáo huấn, khuyên răn mà thể hiện cảm nhận tinh tế của một tâm hồn rất thi sĩ. + Sử dụng thể thơ thất ngôn đường luật phá cách, câu thơ thất ngôn xen lục ngôn, nhịp thơ, cấu trúc bài thơ thay đổi. + Thi nhân xưa đến với thiên nhiên bằng bút pháp vịnh, Nguyễn Trãi thiên về bút pháp tả. Hình tượng nghệ thuật là những gì gần gũi với cuộc sống thường ngày + Sử dụng ngôn ngữ tài tình, vừa giản dị, quen thuộc mà gợi cảm với những động từ mạnh, tính từ gợi tả. – Trong quá trình phân tích cần làm nổi bật: + Vẻ đẹp độc đáo của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống + Vẻ đẹp của tâm hồn Nguyễn Trãi: Tâm hồn yêu thiên nhiên, tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống; tấm lòng ưu ái với dân với nước. Lưu ý: – Có thể chấp nhận cách nhìn nhận vấn đề theo quan điểm riêng và cách trình bày theo hệ thống ý riêng nhưng với điều kiện phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục. – Việc phân tích tác phẩm cần phải được bám sát, soi chiếu từ lí luận, tránh phân tích tác phẩm chung chung, thuần tuý. 12,0 2,5 2,0 0,5 2,5 7,0 2,5 4,5

Cập nhật thông tin chi tiết về Đề Liên Hệ Tác Phẩm Tuyên Ngôn Độc Lập Và Chiều Tối trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!